Стипендия Президента Республики Беларусь

Подробности

Категория: Новости

Создано: 23.01.2019 17:11

Обновлено: 23.01.2019 17:18

В соответствии с Указом Президента Республики Беларусь от 6 сентября 2011 г. №398 "О социальной поддержке обучающихся" и на основании предложений Совета Министров Республики Беларусь, вынесенных по итогам ежегодного открытого конкурса, распоряжением Президента Республики Беларусь от 18 января 2019 г. №12рп 15 аспирантам организаций Национальной академии наук Беларуси назначена стипендия Президента Республики Беларусь на 2019 год.
В числе стипендиатов и Антон Ананчиков, аспирант Объединенного института машиностроения НАН Беларуси.

Стипендия Президента Республики Беларусь

Подробности

Категория: Новости

Создано: 04.01.2019 11:12

Обновлено: 04.01.2019 11:12

Распоряжением Президента Республики Беларусь «О поощрении талантливых молодых ученых» назначена стипендия Президента Республики Беларусь заведующему сектором Республиканского компьютерного центра машиностроительного профиля Алексею Омелюсику.

Столь высокой оценки молодой ученый удостоен за разработку комплексной методики расчетно-экспериментальной оценки прочности силовой структуры крупногабаритных пассажирских транспортных средств. Данная методика позволяет заменить дорогостоящие натурные сертификационные разрушающие испытания силовой структуры автобусов виртуальными на основе цифровых технологий моделирования быстропротекающих динамических процессов.

Практическая значимость разработки подтверждена патентом, а также актом о внедрении в научно-техническом центре «Республиканский полигон для испытаний мобильных машин государственного научного учреждения «Объединенный институт машиностроения Национальной академии наук Беларуси».

Сотрудник института — лауреат конкурса «100 талантов Национальной академии наук Беларуси»

Подробности

Категория: Новости

Создано: 22.12.2018 10:01

Обновлено: 22.12.2018 10:03

Решением Бюро Президиума утвержден список лауреатов ежегодного конкурса «100 талантов Национальной академии наук Беларуси». В этом году ими стали 20 молодых ученых.
В числе лауреатов — научный сотрудник Центра структурных исследований и трибомеханических испытаний материалов и изделий машиностроения коллективного пользования НТЦ «Технологии машиностроения и технологическое оборудование» Объединенного института машиностроения НАН Беларуси Александр Григорчик.

Искренне поздравляем коллегу и желаем здоровья, успехов в научной деятельности, счастья и благополучия!

Справочно. Конкурс «100 талантов Национальной академии наук Беларуси» проводился в 2018 году впервые. Он учрежден в апреле этого года. Его главные цели — реализация мер по привлечению и закреплению талантливой молодежи в научной, научно-технической и инновационной сферах, создание молодежных научно-исследовательских групп и омоложение кадрового состава научных организаций НАН Беларуси, обеспечение преемственности между учеными разных поколений.
Лауреаты конкурса включаются в банк данных «100 талантов Национальной академии наук Беларуси» (с выдачей соответствующего сертификата) и в резерв руководящих кадров НАН Беларуси. Кроме того, они получают единовременный грант на участие в международном научном мероприятии в течение одного календарного года с момента оглашения результатов конкурса. При условии удовлетворительной оценки годового отчета о научно-исследовательской, педагогической и инновационной деятельности лауреатам конкурса выплачивается ежегодная премия в размере до 50 базовых величин в период вхождения в банк данных «100 талантов Национальной академии наук Беларуси».

Источник — http://nasb.gov.by/rus/news/4178/

Специальный репортаж из цикла «На контроле Президента»

Подробности

Категория: Новости

Создано: 06.12.2018 10:10

Обновлено: 06.12.2018 12:32

5 декабря 2018 г. на телеканале БТ 1 состоялся выпуск «Белорусский электромобиль» специального проекта «На контроле Президента».

 Легковые автомобили, грузовики, коммунальная техника и широкая линейка индивидуального транспорта — на электротяге. Белорусские ученые работают над несколькими крупными проектами и уже в ближайшее время планируют представить электроминивэн на китайском шасси. В перспективе его производство будет исключительно из отечественных автокомпонентов.

Какие инновации внедрили наши учeные? И чем двигатель собственной разработки может превзойти аналоги?

Источник: https://www.tvr.by/videogallery/publitsisticheskie/na-kontrole-prezidenta/belorusskiy-elektromobil/

В тренде — развитие электротранспорта

Подробности

Категория: Новости

Создано: 27.11.2018 14:12

Обновлено: 27.11.2018 14:17

В Академии наук продолжаются работы по созданию различных видов электротранспорта.

Президент Беларуси 16 ноября провел совещание по вопросу совершенствования системы управления белорусской энергетикой. Он потребовал от Правительства разработать четкий и реалистичный план расширения направлений использования электроэнергии в промышленности, аграрной сфере, транспорте, IT-секторе, ЖКХ, быту и других областях.

В Академии наук продолжаются работы по созданию различных видов электротранспорта. В Объединенном институте машиностроения НАН Беларуси (ОИМ) разрабатываются и совершенствуются образцы электромобилей. А в НПЦ НАН Беларуси по материаловедению тестируется суперконденсатор на основе графеноподобного материала.

Мировые тенденции

В мире продолжается «уход» от нефти. Различные страны, в т. ч. и Беларусь, стремятся изменить энергетический баланс производства и потребления энергии в пользу электрической. США, Япония, Корея, Германия, Англия, Франция, Китай и др. страны включили освоение гибридных и электротехнологий на транспорте в число национальных приоритетов и оказывают этому направлению серьезную господдержку. В ближайшие десятилетия будут развиваться источники альтернативной энергии, расти требования к экологии транспорта.

Генеральный директор ОИМ НАН Беларуси Сергей Поддубко рассказал, что специалисты института ориентированы на развитие и широкое внедрение тягового электропривода: гибридные силовые установки и полностью электрические приводы, в т. ч. на топливных элементах. Плюс интеллектуализация транспорта: от внедрения систем помощи водителю до беспилотного транспорта с использованием современных бортовых интеллектуальных систем и возможностей спутниковых систем навигации и позиционирования.

Наша страна способна уже в следующем году выйти на создание производств транспортных средств и технологических машин, оснащенных гибридным или электрическим приводом. Это – энергоэффективная автомобильная, тракторная, карьерная и дорожная коммунальная техника, городской электротранспорт, машины специального назначения. Такие задачи заложены в Программе развития электротранспорта.

Однако электромобили для рынка автотранспорта – новый и пока дорогой продукт. Их потребление в передовых странах стимулируется – меры государственной поддержки. Так, например, британское правительство предоставляет налоговые льготы для покупателей электрических транспортных средств в размере до 25% стоимости нового электромобиля. Во Франции правительство выплачивает бонусы покупателям электромобилей в размере 10 тыс. евро. Правительство Норвегии предоставляет полное освобождение от налогов, право бесплатного использования парковками и станциями подзарядки, а также выход на полосы общественного транспорта. Таким образом, Норвегии удалось увеличить автопарк страны до 50 тыс. электромобилей в год, что составляет 23% продаж новых автомобилей.

А как у нас?

В Беларуси эксплуатируется более 3 млн автомобилей, из которых, по данным открытых источников, около 150 единиц – электромобили. Детальный учет электромобилей и гибридных авто не ведется в связи с отсутствием в свидетельстве о регистрации транспортного средства сведений о типе установленного двигателя. Эксперты считают, что число электромобилей в Беларуси по самым оптимистичным расчетам к 2020 году возрастет до 7 тыс.

В соответствии с программой развития электротранспорта к лету следующего года ожидается принятие нескольких нормативных правовых актов, предусматривающих механизмы, условия и сроки предоставления мер стимулирования, в т. ч. государственной поддержки. Это позволит нарастить объемы экспорта и уровень добавленной стоимости продукции.

Примечательно, что развитие электротранспорта заложено и в программе деятельности Правительства Республики Беларусь на 2018–2020 годы, например строительство сети подзарядных станций.

Когда поедет белорусский электромобиль?

По словам С.Поддубко, сегодня есть научный задел, позволяющий создавать и осваивать производство основных компонентов электросиловых установок электромобилей, будь то тяговый электродвигатель, тяговая батарея, зарядное устройство, инвертор управления, согласующий редуктор или другие компоненты. В дальнейшем это позволит переводить на электрическую тягу различные типы транспортных и технологических машин.

Кроме того, разработаны опытные образцы силовой и управляющей электроники электромобилей и базовых компонентов электропривода. Создан производственный участок для сборки и испытаний электрифицированных силовых установок, оснащенный необходимым оборудованием для сборки и монтажа опытных образцов электромобилей и компонентов силового электропривода, а также производственный участок сборки опытных образцов электромобилей. Организована отраслевая лаборатория по силовым электроприводам для транспортных машин.

Как отметил начальник НИЦ «Электромеханические и гибридные силовые установки мобильных машин» Александр Белевич, представленный годом ранее макетный образец электромобиля Geely существенно доработан. Аккумуляторная батарея теперь установлена под днищем автомобиля, что позволило более чем вдвое увеличить емкость; изменена компоновка подкапотного пространства. В результате пробег автомобиля на одной зарядке увеличен вдвое и устранены главные недостатки первоначальной конструкции электромобиля, связанные с размещением аккумуляторной батареи в багажнике. Далее планируется повышение мощности тягового электропривода и улучшение динамики разгона автомобиля.

Председатель Президиума НАН Беларуси Владимир Гусаков рассказал недавно журналистам, что «разработанный электромобиль – это полностью наша «начинка», начиная от двигателя и включая все основные системы. Причем мы не только его разработали, но и планируем организовать небольшое производство этих машин на базе академии наук, а дальше разместить его на существующем предприятии Минпрома».

От легковушки – к минивэну

Недавно ОИМ установил партнерские отношения с китайским производителем электромобилей – компанией JOYLONG. В сентябре этого года получен машинокомплект минивэна EF5. Выполнена его сборка в условиях экспериментального участка ОИМ. Проведены первичные испытания на полигоне, и сейчас ученые решают задачу по локализации производства компонентов электрической силовой установки.

Разработана конструкторская документация, по договору с Могилевским заводом «Электродвигатель» изготавливается экспериментальный образец, использование которого позволит улучшить характеристики автомобиля. Также разработана конструкция и изготовлен экспериментальный образец электронной системы управления тяговой аккумуляторной батареи. Ведется наладка «сборочных модулей» тяговой аккумуляторной батареи на основе импортируемых энергетических литий-ионных ячеек и управляющей электроники разработки ОИМ. Особенностью батареи будет наличие жидкостной системы терморегулирования, что обеспечит возможность эксплуатации автомобиля в климатических условиях нашей страны. Здесь в будущем просматривается сотрудничество с учеными Института тепло- и массообмена им. А.В.Лыкова, которые имеют богатый опыт в разработке систем охлаждения.

Изготовлен экспериментальный образец, ведется наладка бортовой системы быстрого заряда тяговой аккумуляторной батареи, позволяющей в 3 раза сократить время полного заряда автомобиля по сравнению с прототипом. Это достигается благодаря использованию ячеек на основе графеноподобного материала. Здесь работа ведется совместно с учеными НПЦ НАН Беларуси по материаловедению. Как пояснил С.Поддубко, использование такого материала в батарее не может полностью заместить стандартные литий-ионные ячейки, но зато позволяют значительно сократить время заряда-разряда, повысить эффективность рекурперации энергии и значительно продлить срок службы батареи.

В разработке и проект малого каркасного электромобиля для закрытых территорий, например ботанического сада. Выполнена предварительная компоновка силового агрегата, ведется изготовление вспомогательной арматуры, кузов подготовлен под установку силовой установки. Далее по программе развития электротранспорта предусмотрена разработка, изготовление и испытание опытного образца грузового электромобиля МАЗ.

Источник: газета «Наука», 26.11.2018, № 48

В рамках юбилейных мероприятий, посвященных 90-летию Национальной академии наук Беларуси

Подробности

Категория: Новости

Создано: 16.11.2018 12:13

Обновлено: 19.11.2018 08:48

В рамках юбилейных мероприятий, посвященных 90-летию Национальной академии наук Беларуси, 15 ноября 2018 г. в Объединенном институте машиностроения НАН Беларуси состоялось заседание подсекции «Машиностроение» секции «Физико-технические науки – становлению и развитию Индустрии 4.0» 3-й юбилейной научно-практической конференции «Наука инновационному развитию общества».

Основная цель конференции — популяризация достижений отечественной науки, ее вклада в решение важнейших социально-экономических задач государства.

На заседании в Объединенном институте машиностроения НАН Беларуси присутствовали представители руководства Академии наук, руководители научных и образовательных учреждений, академики и члены-корреспонденты.

Как отметил во вступительном слове генеральный директор Объединенного института машиностроения НАН Беларуси Сергей Поддубко, сегодня Академия наук инициирует и возглавляет крупные и высокозначимые для нашей страны направления и кластерные проекты. Примером такого проекта является кластер по электротранспорту.

За большой вклад в развитие науки группа ученых и руководителей предприятий, подчиненных НАН Беларуси, награждена памятной медалью «В честь 90-летия Национальной академии наук Беларуси». Вручая заслуженные награды, Первый заместитель Председателя Президиума НАН Беларуси Сергей Чижик пожелал всем присутствующим крепкого здоровья и творческих успехов в работе.

В ходе работы секции участники прослушали доклады известных ученых и специалистов по ряду актуальных научно-технических направлений в области машиноведения и машиностроения. На заседании было выделено время для ответов на вопросы, которое по выливалось в активную дискуссию участников секции.

По итогам работы подсекции «Машиностроение» ее участниками принято решение.

открыть

Интервью генерального директора Объединенного института машиностроения НАН Беларуси Поддубко С.Н. корреспонденту газеты «Звязда»

Подробности

Категория: Новости

Создано: 15.11.2018 14:14

Обновлено: 15.11.2018 14:49

ЭЛЕКТРЫЧНАЯ ЦЯГА Ў БУДУЧЫНЮ

Ужо праз тры гады ў краіне павінна быць больш за 400 ЭЗС.

Адна з самых актуальных задач, якія сёння стаяць перад навукова-прамысловым комплексам Беларусі, — распрацоўка і серыйны выпуск разнастайных відаў сучасных транспартных сродкаў на электрычнай цязе. А таксама стварэнне інфраструктуры для іх паспяховай эксплуатацыі. Зразумела, такія амбіцыйныя планы з’явіліся не на пустым месцы. Немагчыма не заўважыць, куды дзьме вецер на гіганцкай прасторы сусветнага аўтапрама. Электробусы і аўтамабілі на акумулятарных батарэях актыўна перабіраюцца з разраду экзотыкі ў катэгорыю банальнай штодзённасці. Пакуль іх не так шмат, але няма сумненняў, што ў хуткім часе яны выцесняць традыцыйных жалезных коней з іх атрутнымі выхлапамі. Наша краіна прымае меры, каб не апынуцца ў хвасце тэхнічнай рэвалюцыі. Па даручэнні Прэзідэнта Нацыянальная акадэмія навук распрацавала «Праграму развіцця электратранспарту на 2018–2022 гады». Дык якія ж перспектывы чакаюць гэты сектар беларускай эканомікі ў найбліжэйшай будучыні? Аб гэтым размова з генеральным дырэктарам Аб’яднанага інстытута машынабудавання НАН Сяргеем ПАДДУБКАМ.

Электракар: дзе ў ім плюс, дзе мінус?

— Сяргей Мікалаевіч, многія эксперты лічаць, што зараз рабіць стаўку на электрычныя транспартныя сродкі вельмі рызыкоўна, бо яны разам з бясспрэчнымі перавагамі маюць і шэраг адмоўных рыс у параўнанні з традыцыйнымі. Вам як кіраўніку інстытута, які непасрэдна займаўся распрацоўкай праграмы развіцця электратранспарту ў Беларусі, безумоўна, вядомыя ўсе «за» і «супраць». У чым яны заключаюцца?

— Рухавікі ўнутранага згарання, на якіх працуюць нашы аўтамабілі, вельмі затратныя. Нават у самых эфектыўных з іх каэфіцыент карыснага дзеяння складае ўсяго 50 працэнтаў. Гэта значыць, як мінімум палова бензіну або саляркі, што заліваюцца ў бакі, прападае дарэмна. А ККД рухавіка на электрычнай цязе набліжаецца да 100 працэнтаў. Акрамя таго, электракары не забруджваюць паветра, амаль не шумяць і ледзь не ў 8-10 разоў таннейшыя ў эксплуатацыі. Маецца на ўвазе расход паліва (бо для атрымання электрычнага току мы таксама выкарыстоўваем энергарэсурсы) і тэхнічнае абслугоўванне. Электрасілавы агрэгат у параўнанні з рухавіком унутранага згарання (РУЗ) не мае такой велізарнай колькасці дэталяў, якія з-за пастаяннага трэння патрабуюць шмат змазкі і ўсё роўна хутка выходзяць са строю. Бадай што адзіны, але надзвычай істотны мінус электракара — акумулятарная батарэя, якая павінна даваць ток. Справа ў тым, што асноўным кампанентам для яе вытворчасці з’яўляецца літый, дарагі рэдказямельны метал. Яго здабываюць толькі некалькі краін: Аўстралія, Чылі, Аргенціна, Кітай. Раней сярод іх была і Расія, але пасля распаду СССР перспектыўная вытворчасць там страчана. Толькі цяпер яе спрабуюць аднавіць. Акрамя літыю, для выпуску моцных акумулятараў патрэбен таксама кобальт, які ў асноўным знаходзіцца ў нетрах Рэспублікі Конга. Зразумела, што гэтыя краіны дыктуюць цэны на пастаўкі дэфіцытных хімічных элементаў. У выніку львіная доля кошту сучаснага электрамабіля прыпадае на батарэю, цана якой у сярэднім вагаецца ад 15 да 20 тысяч долараў. Мала таго, што праз кожныя 300–400 кіламетраў яна патрабуе зарадкі, яе агульны рэсурс разлічаны ў сярэднім на пяць гадоў.

— І замяніць такі назапашвальнік энергіі — значыць, па сутнасці, набыць новы аўтамабіль? Уяўляю сабе саркастычную ўхмылку сярэднестатыстычнага беларуса. Як усё гэта ўвязваецца з актуальнасцю вашай праграмы, у якой стварэнне айчыннага легкавіка на электрычнай цязе займае не апошняе месца?

— Часткова адказна гэта пытанне заключаецца ў ім самім. Праграма датычыцца не толькі беларускага легкавога электракара, а ўсёй транспартнай галіны рэспублікі. Спынюся на ёй падрабязней. Паколькі ўжо закранулі тэму аўто для прыватных асоб, з яе і пачну. Нягледзячы на пярэчанні скептыкаў, Беларусь у стане наладзіць вытворчасць такой тэхнікі. Эксперыментальны экзэмпляр, як вядома, быў прадэманстраваны кіраўніку дзяржавы год таму. Аляксандр Рыгоравіч, выслухаўшы довады вучоных і зрабіўшы некаторыя заўвагі, падтрымаў правядзенне работ у гэтым напрамку. Дарэчы, справядліва адзначыўшы, што за такім аўтамабілем будучыня. Зараз працуем над доследным узорам машыны, якая праз некалькі гадоў павінна пайсці ў серыю. Усе элементы электрычнай сілавой устаноўкі, згодна з праграмай, будуць распрацаваны ў нашым інстытуце і зроблены нашымі прадпрыемствамі. Напрыклад, рухавікі даручаны «Магілёўліфтмашу», электроніка і акумулятарныя батарэі — наваполацкаму ААТ «Вымяральнік». Зразумела, разлічваць на тое, што легкавы электракар адразу стане масавым, не прыходзіцца. Пра яго кошт мы ўжо казалі. Але пачаць можна з мадэляў прэміум-класа, патэнцыйныя ўладальнікі якіх менш залежаць ад цэнавай кан’юнктуры, а таксама з тых марак, якія могуць выкарыстоўвацца ў якасці гарадскіх таксі. А там, глядзіш, створым больш танную канструкцыю акумулятара. Пэўныя поспехі ў дадзеным напрамку ёсць. Прыклад — электробусы вытворчасці «Белкамунмаша», якія ўжо добра зарэкамендавалі сябе на вуліцах сталіцы. У гэтых транспартных сродках ролю накапляльнікаў электраэнергіі выконваюць кампактныя супер кандэнсатары, рэсурс якіх перавышае 100 000 цыклаў. Менавіта столькі разоў іх можна цалкам перазарадзіць. Вядома, ёмістасць такой батарэі невялікая — каля 25 кіламетраў, але гэтага дастаткова для гарадскіх пасажырскіх перавозак, уліваючы, што для перазарадкі канструкцыі патрабуецца ўсяго некалькі хвілін. Таму суперкандэнсатары знойдуць прымяненне не толькі ў электробусах, але і ў тралейбусах новага пакалення, сучасных трамваях, розных відах пагрузачна-разгрузачнай і камунальнай тэхнікі.

Былі б ідэі, а патэнцыял ёсць

— Па ўсім відаць, маштабы задуманага здольныя ўразіць нават самых спакушаных спецыялістаў. Ці пацягне краіна такі воз?

— Трэба ўсвядоміць, што ўсё гэта робіцца не на голым месцы. Папершае, вось-вось будзе ўведзена ў строй Беларуская АЭС. Мы атрымаем шмат недарагой электраэнергіі, пад выкарыстанне якой неабходна мець адпаведныя праекты. Па-другое, машынабудаўнічы комплекс краіны мае істотны патэнцыял для ажыццяўлення перспектыўных ідэй з прымяненнем інавацыйных распрацовак. Для рэалізацыі нашай праграмы створаны цэлы навукова-прамысловы кластар, куды ўвайшлі вядучыя інстытуты і прадпрыемствы. Работа вядзецца адразу ў некалькіх кірунках. Наша ўстанова выконвае мадэляванне тэхнічных рашэнняў, распрацоўвае канструктарскую дакументацыю ўсіх тыпаў электрычных машын для транспарту, у тым ліку праграмнае забеспячэнне сістэм кіравання імі, праводзіць іх стэндавыя выпрабаванні. Асобны кірунак — працяг серыйнага выпуску кар’ерных самазвалаў БелАЗ, якія камплектуюцца электрычнай трансмісіяй. Задача — удасканаліць і патанніць канструкцыю, паступова лакалізаваць тэхналогіі вытворчасці цягавага электрапрывода. Аналагічная мэта ў Мінскага трактарнага завода, дзе створаны доследны экзэмпляр прадукцыі з электрычнай трансмісіяй. Тут прыкладаюць намаганні ў стварэнні шырокай лінейкі падобных мадэляў. Нельга не адзначыць работу інжынераў і канструктараў МАЗа, дзе ў хуткім часе павінен з’явіцца грузавы электрамабіль. А спецыялістамі нашага інстытута плануецца распрацоўка мадыфікацыі грузавіка з гібрыднай сілавой устаноўкай.

— Гэта што яшчэ за монстр?

— Нічога незвычайнага. Машына, якая мае два рухавікі — традыцыйны, на вуглевадародным паліве, і электрычны. Іх спалучэнне можа мець мноства камбінацый. Дарэчы, тэма не новая. Наш інстытут прапанаваў укараненне такой тэхнікі даўно. Яе выкарыстанне дазваляе эканоміць да 30 працэнтаў бензіну і саляркі за кошт таго, што на малых хуткасцях, калі назіраецца іх асабліва вялікі расход, РУЗ адключаецца і замест яго пачынае працаваць электрарухавік. Перавага такой сістэмы таксама ў тым, што кіроўцу можна не хвалявацца за ўзровень зарадкі акумулятара. Калі што, даехаць да месца прызначэння можна на традыныйным рухавіку. На жаль, нас, вучоных, у свой час не пачулі. Цяпер ёсць магчымасць нарэшце наладзіць шырокамаштабны выпуск гібрыднай тэхнікі. Яе вытворчасць запланавана амаль ва ўсіх сектарах, якія мы пералічылі. Трэба таксама падкрэсліць, што праграма прадугледжвае асваенне нашай прамысловасцю важных элементаў новых відаў машын. Гэта тыя ж электрарухавікі і накапляльнікі энергіі, графенападобныя і магнітныя матэрыялы, электронныя сістэмы кіравання і праграмнае забеспячэнне, шмат чаго іншага. Акрамя інстытутаў Акадэміі навук і тых індустрыяльных гігантаў, што я ўжо назваў, да выканання пастаўленых задач далучаны акцыянерныя таварыствы «Гомсельмаш», «Амкадор», «Электрарухавік», «Этон» і іншыя.

Ад акадэмізму да рэалій

— Але ж гэтага мала. Для нармальнага развіцця электратранспартнай галіны неабходна мець адпаведную інфраструктуру?

— Так. І гэта таксама адлюстравана ў праграме. Мы павінны распрацаваць і асвоіць вытворчасць станцый хуткай зарадкі батарэй для ўсіх відаў электратранспарту. А потым яшчэ і пабудаваць іх. Акрамя таго, спатрэбяцца свае тэхналогіі ўтылізацыі акумулятараў і арганізацыя вырабу такіх сістэм, дзе адпрацаваныя і знятыя з машын накапляльнікі энергіі маглі б яшчэ паслужыць для іншых мэт. Акрамя таго, трэба будзе стварыць сучасную лабараторыю для выпрабаванняў як усіх вузлоў і кампанентаў нашай інавацыйнай тэхнікі, так і яе гатовых мадэляў.

— Колькі ж грашовых укладанняў запатрабуюць усе гэтыя мерапрыемствы? Ці ёсць хаця б прыблізныя падлікі?

— Праграма, аб якой мы вядзём гаворку, акадэмічная. Гэта, па сутнасці, толькі канцэпцыя. Вось калі яна ператворыцца ў дзяржаўную (а ў гэтым напрамку ўжо нямала зроблена), дзе будзе прапісана да дробязяў, хто і што павінен будаваць, распрацоўваць, вырабляць, у якія тэрміны, з вызначэннем крыніц фінансавання і іх аб’ёмаў, тады і можна будзе гаварыць больш прадметна. Дарэчы, зусім нядаўна ўрад зацвердзіў праграму стварэння дзяржаўнай зараднай сеткі для электрамабіляў. Ужо праз тры гады ў Беларусі павінна быць больш за 400 ЭЗС, а да 2030 года — каля 1300. Гэта з разлікам на тое, што праз 10–12 гадоў у краіне будзе не менш за 25 тысяч электракараў. Але, магчыма, працэс электрыфікацыі транспарту пойдзе хутчэй. Ва ўсякім разе краіны Еўропы адна за другой, напрыклад Францыя, Англія, Данія, пачынаюць рыхтаваць рашэнні аб забароне праз 15–20 гадоў на сваіх тэрыторыях продажу новых аўто з рухавікамі ўнутранага згарання. Па гэтым шляху ідуць таксама Індыя і Кітай. А тым часам усе сусветныя аўтагіганты актыўна распрацоўваюць новыя мадэлі электрамабіляў і выстаўляюць іх на рынак. Зараз на планеце звыш трох мільёнаў такіх машын — каля аднаго працэнта ад агульнай колькасці. Але калі прасачыць тэндэнцыю іх рэалізацыі за апошнія гады, то ўбачым рэзкі скачок угору.

Па шляху «вікінгаў»

— Што, на ваш погляд, неабходна зрабіць, каб развіццё электрыфікаванага транспарту ў Беларусі ішло паспяхова?

— Як паказвае вопыт, усё залежыць ад палітыкі дзяржавы. Вось прыклад. Нават у тых краінах, дзе найбольш актыўна набываюць электрамабілі, іх колькасць ад агульнага ліку ўсё роўна не перавышае некалькіх працэнтаў. І толькі адна Нарвегія выйшла ў бясспрэчныя лідары. Там амаль трэцяя частка аўтапарка электрыфікаваная. Як жа ўдалося дасягнуць такога выніку? А справа ў тым, што дзяржава настолькі моцна стымулюе продаж электракараў, што яны, нягледзячы на больш высокую цану, акупляюцца за лічаныя месяцы. Кожны ўладальнік такой машыны штогод эканоміць на падатках і дарожных зборах 1250 долараў, на паліве — яшчэ больш за паўтары тысячы. Акрамя гэтага, дзяржава дае дадзенай катэгорыі аўтамабілістаў і іншыя льготы. У выніку электрычны транспарт развіваецца вельмі хутка. Выйграе перш за ўсё экалогія. Але, мяркую, і ў эканамічным плане ёсць свае плюсы, і з цягам часу іх значэнне будзе ўзрастаць. Бо праблему трэба разглядаць у комплексе. Мы прывыклі бачыць толькі тое, што на паверхні. А хто, напрыклад, падлічыў, колькі мы страчваем на лячэнне людзей, якія захварэлі з прычыны дрэннага паветра? Дарэчы, у буйных гарадах 80–90 працэнтаў шкодных выкідаў робіцца менавіта аўтамабілямі.

— Словам, вучоныя прапануюць ісці шляхам Нарвегіі?

— Гэтым шляхам ідуць і шмат іншых краін. Проста ў кожнай свае магчымасці. Беларусь таксама можа ўвесці льготы для ўладальнікаў электрамабіляў. У нашай праграме ёсць наконт гэтага канкрэтныя прапановы. Напрыклад, даваць распрацоўшчыкам і вытворцам электратранспарту кароткатэрміновыя беспрацэнтныя пазыкі, вызваляць іх ад падатку на дабаўленую вартасць і ўвазных пошлін. А пакупнікам прыватных і камерцыйных электрамабіляў беларускай вытворчасці таксама даваць беспрацэнтныя пазыкі, вызваляць ад дарожных збораў, аплаты за паркоўку і ўтылізацыю, транспартнага падатку. Усім арганізацыям, якія маюць электрыфікаваныя аўто, даваць падатковыя палёгкі. Я пералічыў не ўсё. Упэўнены, што істотная дзяржпадтрымка станоўча паўплывае на станаўленне дадзенай сферы. А гэта значыць, у нас будуць развівацца інавацыйныя тэхналогіі, якія, у сваю чаргу, не толькі стануць асновай айчыннага аўтамабілебудавання, але і дапамогуць краіне заняць з гэтай прадукцыяй сваю нішу на замежных рынках.

Гутарыў Міхаіл КАВАЛЁЎ.

Газета «Звязда», 2018, № 217 (28833), 13.11.2018